“Oral hipoglisemik ilaçlar” adı verilen ilaçlar şeker hastalarının ağızdan aldığı ilaçlardır. “Oral” kelimesi, ilacın ağızdan alındığını; “hipoglisemik” kelimesi ise ilacın kan şekerini düşürdüğünü belirtir.undefined

Şimdi, şu soruların yanıtlarını gelin hep birlikte öğrenelim:

• Şeker düşürücü hapları kimler alabilir?
• Şeker düşürücü hapları niçin alırız ve vücuda nasıl etki eder?
• Şeker düşürücü ilaçları ne zaman kullanırız?
• Bu ilaçların tipleri nelerdir?
• Diyabet hapları ne zaman etki etmez?

• 

Şeker Düşürücü İlaçları Kimler Kullanabilir?

• Mutlak insülin eksikliğine neden olan “Tip 1 diyabet” hastası değilseniz, diyabetinizi kontrolde tutmak için ağız yolu ile alınan şeker düşürücülere ihtiyacınız olabilir.
• Şeker düşürücü ilaçlar “Tip 2 diyabet”te kullanılır. Tip 2 diyabetli kişiler kan şekerini normal seviyede tutabilmek için mutlaka insülin kullanmak zorunda değildir.
• Tip 1 diyabetiniz varsa, ağızdan alınan şeker düşürücü ilaçların tedavinizde yeri yoktur.
• Doktor bu hapları kullanmanız için yazmışsa, ilaçları ne zaman, ne kadar almanız gerektiğini ve nasıl etki yaptıklarını sorup öğrenmeniz gerekir.

Şeker Düşürücü İlaçları Ne Zaman Kullanırız?

• Doktorun size yazdığı ilaçları belirlediği günde ve saatlerde verdiği tarife göre alınız. 
• Kendi kafanıza göre ilaç miktarını yükseltmeyin, azaltmayın, değiştirmeyin.
• Tokluk şekerini kısa sürede düşüren ilaçlar hariç!!! Şayet ilacınızı almayı unnutuysanız ve aradan 2 saatten daha az bir zaman geçmişse ilacınızı öyle alınız. Eğer 2 saatten fazla bir zaman geçmişse ilacı yutmayın. Doktorunuzu arayarak ne yapmanız gerektiğini sorunuz. Kesinlikle iki misli dozda ilaç almayınız.
• Tokluk şekeri seviyesini düşürmek için verilen ilaçlar, yemeğin hemen öncesinde veya başında alınır.

Ağız Yoluyla Alınan İlaçların Etkisi Nasıl Olmalıdır?

İnsülin salgılatıcı ilaçlar: Bu grup ilaçlar pankreası uyararak şeker düşürücü hormon olan insülinin daha çabuk kana verilmesini sağlar. İnsülin kanımızda fazla miktardaki şekerin hücrelere taşınmasını ve enerji olarak kullanılmasını sağlar. İnsülin salgılanması artıran şeker düşürücü ilaç kullanmakta iseniz beraberinde alkol almayınız, çünkü ağır şeker düşüklüğüne yol açabilir. Ayrıca yüzde aşırı bir kızarıklık yapabilir.

İnsülin direncini kıran ilaçlar: Bu grup ilaçlar dokuların insüline karşı daha duyarlı olmalarını sağlar.

• Metformin karaciğerden daha az şeker üretimi sağlayarak kan şekerinin yükselmesini önler.
• Glitazonlar kas ve yağ hücrelerinde şekerin daha kolay hücre içerisine girerek kan şekerinin düşmesine yardımcı olurlar.
• Bazı tip 2 diyabetli hastaların kan şekeri seviyesini düşürebilmek için birden fazla çeşit ilaca gereksinimi vardır.

Karbonhidrat emilimini yavaşlatan ilaçlar: (Alfa glukozidaz inhibitörleri) Bu grup ilaçlar karbonhidratların emilimini yavaşlatarak şekerin vücutta daha iyi kullanılmasına fırsat bulurlar.

İnkretin bazlı ilaçlar: (DPP-4 inhibitörleri) Son yıllarda sindirim kanalındaki hormonları aktifleyip bunların pankreası uyarması suretiyle insülin salgılatan haplar geliştirilmiştir.

Diyabet İlaçlarının Fayda Etmeme Sebepleri Nelerdir?

İlacın ilk kez alınmasından itibaren yetersiz kalması: Tip 2 diyabet tedavisinde ağız yolu ile kullanılan ilaçlar düzenli olarak alındıkları zaman kan şekerinin kontrol altında tutulmasını sağlarlar. Buna rağmen bazı hastalarda izahını tam olarak yapamadığımız bir mekanizma ile bu ayarlayıcı etki olamamaktadır.

İlaca başladıktan sonra oluşan yetersizlik: Bazı durumlarda ağızdan alınan şeker düşürücü ilaçların etkisini bir süre sonra yitirdiği görülmektedir. Her yıl % 5-10 civarında hastada ilaca karşı etkisizlik görülebilmektedir.

• Vücudun giderek daha az insülin üretmesi,
• insülinin etkisinin azalması (direnç),
• Araya giren ciddi hastalıklar, ağır stres durumları, ilaç yanıtsızlığına sebep olabilmektedir. Bu durumların düzelmesine kadar insülin uygulanması ve sebep ortadan kalktıktan sonra tekrar ağızdan kullanılan şeker düşürücü hapların verilmesi izlenecek en iyi yoldur. Bir ilaca karşı cevapsızlık oluşmuşsa doktorunuz, size bir başka grup şeker düşürücü ilaç önerebilir. Aynı gruptan başka ilaçların denenmesi çoğu kez sonuç vermez.

Siz diyabetli hastalarımızın yaptığı en büyük yanlışlardan bir tanesi; ağızdan şeker düşürücü ilaçlar kullanmakta iken, bunun diyabet tedavisinde her şey olduğunu düşünerek beslenme ve egzersiz programlarınızı ihmal etmenizdir. Unutulmamalıdır ki modern tedavi yöntemlerine rağmen tip 2 diyabetin tedavisinde halen beslenme ve egzersiz en önemli tedavi metotlarıdır.

Sulfonilüreler bulunduran ilaçlar:  Betanorm, Diamicron, Diameprid, Diabinese, Gliben, Glutril, Glucotrol XL, Minidiab, Amryl

Biguanidlerin bulunduğu ilaçlar: Glucophage, Glifor, Gluformin, Glukofen

Glinidlerin bulunduğu ilaçlar: Nateglinid, Repaglinid, Novonorm, Starlix

Önemli UYARI!

• Ağız yolu ile kullanılan şeker düşürücüler ile birlikte sağlıklı beslenme ve uygun egzersiz programının uygulanması, tip 2 diyabetin vazgeçilmez tedavi unsurlarıdır.
• Her hastanın tedavisi bireyseldir. Hastalar sağlık sorunlarının önemine göre tek bir ilaç kullanabildikleri gibi; iki, üç veya daha fazla çeşit ilaç kullanabilirler. Bu durum ve gerekçeleri hastanın doktoru tarafından kendisine izah edilecektir.
• Ağızdan kullanılan şeker düşürücü haplar asla insülin değildir.
• Tip 2 diyabetik hastalarda yanlış olarak yerleşmiş bir kanı; kan şekerini düşürmek için yalnızca ağızdan alınan haplara ihtiyaçları olduğu, asla insülin kullanmamaları gerektiği, çünkü insülin kullanılırsa alışkanlık yapacağı yönündedir. Hastada göz, böbrek veya sinirlerde birtakım komplikasyonlar gelişmişse, ilk ilaç olarak insülin kullanılabilir. Doktorunuz size en uygun tedavi şeklini önerecektir.
• Yüksek dozda, ağız yolu ile alınan şeker düşürücü hapların kan şekerini daha hızlı düzeltmediği, hatta kan şekerini çok hızlı düşürerek hayatı tehdit ettiği unutulmamalıdır.