Basit bir rahatsızlık gibi görünen kulak tıkanıklığı, kişinin yaşam kalitesini oldukça düşürür ve rahatsızlık verir. Çoğu zaman geçici bir durum olan kulak tıkanıklığı, yaygın görülen, farklı yaş ve cinsiyetten kişileri etkileyen bir rahatsızlıktır. Kulak tıkanıklığı, pek çok farklı hastalığa yol açabileceği gibi birçok hastalıktan da kaynaklanabilir. Seslerin net duyulmasına engel olan bu durum, bazen uğultulu bir işitmeye ya da çınlamaya yol açabilir. Genellikle banyo sonrası oluşan tıkanmaların esas nedeni yumuşayan kulak kirinin kulak çubuğu ile birlikte iç kulağa doğru itilmesidir. Kişinin, hekime gitmek yerine kendi başına açmaya çalıştığı kulak tıkanıklığı, çoğu zaman daha da kötü bir hal alarak rahatsızlık hissinin artmasına ve işitme duyusunun azalmasına yol açar. Kulak tıkanıklığının bir haftadan uzun sürmesi durumunda, tıkanıklığa eşlik eden baş dönmesi, kulak ya da burunda ağrı veya akıntı, burun kanaması gibi şikayetlerin varlığında mutlaka hekime gidilmelidir. Sıklıkla sorulan ” Kulak tıkanıklığına ne iyi gelir?” sorusuna yanıt aramadan önce “Kulak tıkanıklığı nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.

Kulak tıkanıklığı nedir?

Kulak içinde basınç ve dolgunluk hissedilmesine yol açan kulak tıkanıklığı, geçici bir işitme kaybı olarak tanımlanabilir. Yaygın görülen, farklı yaş ve cinsiyetten kişileri etkileyen kulak tıkanıklığı, kulak kanalının farklı nedenlerden dolayı kapanması ve östaki borusunun kulak zarının iki tarafına da eşit hava basıncını sağlayamaması durumunda oluşur. Östaki borusu, orta kulak ile genzin arka tarafını birbirine bağlayan kanal gibidir. Orta kulağın havalanmasını ve kulak içi basıncın eşitlenmesini sağlayan östaki borusunun işlevini yerine getirememesi, seslerin bir duvar arkasındaymış gibi uğultulu bir şekilde duyulmasına yol açar. Negatif basıncın etkisiyle normal işitmeyi engelleyen bu geçici durum, tıkanıklık ve dolgunluk hissi ile kişinin hayat kalitesini düşürür. Ayrıca kulak içine yabancı cisim kaçması gibi sebepler de kulak tıkanıklığına yol açabilir. Kulak tıkanıklığı ilerleyen safhalarda kişinin duyma yetisinin azalmasına neden olabilir.

Kulak tıkanıklığı neden olur?

Kulak tıkanıklığının en yaygın sebebi yükseklik değişimidir. Orta kulaktaki basınç değişimine bağlı olarak yaşanan bu durum, hemen herkes tarafından tecrübe edilmiştir. Genellikle esneme ile giderilen bu tıkanıklık, basınç farklılıklarından kaynaklanır. Kulağın kulak çubuğuyla temizlenmesi de kulak tıkanıklığına neden olan bir diğer yaygın sebeptir. Kulak çubuğu, kulak kiri olarak adlandırılan salgının kulak içine doğru itilmesine ve dolayısıyla salgının kulağı tıkamasına yol açar. Uzun süreli tıkanıklığa, ağrı ve işitme kaybına yol açabilen kulak tıkanıklığı pek çok farklı sebepten dolayı oluşabilir. Kulak tıkanıklığının yaygın olarak görülen bazı nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

• Buşon: Halk arasında kulak kiri olarak da bilinen buşon, kulak tıkanıklığının en yaygın görülen sebepleri arasında yer alır. Kulak kanalı olarak adlandırılan ya da farklı bir deyişle kulak tüylerinin bulunduğu bölgede serumen adlı bir salgı salgılanır. Koyu sarı renkteki bu sıvının amacı, dışarıda bulunan toz ve benzeri yabancı maddeleri dışarıda tutmak ve kulak zarını enfeksiyonlara karşı korumaktır. Bu sıvının temizlenmesi, kulak kanalı içinde kuruluğa ve kaşıntıya yol açar. Aslında bir kir ya da pislik olmayan bu salgı, normalde kendi kendine kulak dışına atılır. Buşonun kulağı tıkaması genellikle yanlış yapılan temizleme işleminden kaynaklanır. Kulağı temizlemek için kulak çubuğu gibi cisimler kulak içine sokulmamalıdır. Kulağın dış kısımlarından salgılanan buşon, normal şartlarda kulağın iç kısımlarına ulaşmaz. Bu işlem buşonun, kulak zarına doğru itilmesine ve kulağın tıkanmasına yol açar. Buşonun fazla salgılanmasının sebebi, tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre ile bulunmaktır. Ayrıca denize girmek, banyo yapmak gibi eylemlerden sonra da dış kulakta yer alan az miktardaki buşon şişerek kulağı tıkayabilir.
• Dış Kulak İltihabı: Kulak kepçesi ile kulak zarı arasında bulunan bölüm, dış kulak olarak adlandırılır. Tıpta otitis eksterna olarak tanımlanan dış kulak iltihabı özellikle yüzücülerde sıklıkla görülür. Bu yüzden zaman zaman yüzücü kulağı olarak da adlandırılır. Dış kulak kanalı iltihabının başlıca nedeni kulağın fazla miktarda neme maruz kalmasıdır. Kulak kanalı içinde kalan su ya da nem, bakterilerin çoğalması için uygun ortamı sağlar. Dış kulak iltihabının en sık nedeni mantar ve bakteriyel enfeksiyonlar olsa da çok ender olarak alerjik ve dermatolojik sebeplerden de görülebilir. Sarı ya da yeşil renkte kötü kokulu bir akıntıya yol açan dış kulak iltihabı, kulak tıkanıklığına yol açan hastalıklar arasında yer alır. Bu rahatsızlıktan korunmak için yüzerken kulaklar korunmalı, yüzme ve banyo gibi aktivitelerden sonra yumuşak pamukla kulak iyice kurulanmalıdır.
• Orta Kulak İltihabı: Akut otitis media olarak da bilinen orta kulak iltihabı; alerji, solunum yolu enfeksiyonları, boğaz ağrısı ve soğuk algınlığı sonucu oluşabilir. Kulak zarının arka tarafında işitmeyi sağlayan örs, çekiç ve üzengi adı verilen küçük kemiklerin yer aldığı hava dolu bölge, östaki borusu sayesinde burnun arkasına ve boğaza açılır. Enfeksiyon varlığında bölgede yer alan sıvı, orta kulaktan genze boşalamaz. Bu durumda kulak zarı arkasında toplanan sıvı, orta kulak iltihabının hızla gelişmesine zemin hazırlar. Östaki borusunun etrafındaki dokunun bakteri ya da virüs nedeni ile enfekte olması ya da şişmesi sonucu iltihaplanma oluşur. Geniz etinin, farkı sebeplerden ötürü şişmesi de orta kulak enfeksiyonu riskini artırır. Kulak ağrısı, kulak tıkanıklığı, denge kaybı, kulak akıntısı, kulak çevresinde kaşıntı gibi semptomlarla birlikte görülen orta kulak iltihabı, küçük çocuklar arasında yaygındır.
• Östaki Borusu Fonksiyon Bozuklukları: Burun, boğaz ve orta kulağı birbirine bağlayan östaki borusu kulak içi basıncın dengeli olmasını sağlar. Östaki borusunda var olan rahatsızlık, orta kulak ile dışarıdaki hava basıncının eşitlenmesine engel olabilir. Bu durumda orta kulak zarar görebilir ve kulak tıkanıklığı ve kulak ağrısı gibi belirtilere yol açabilir. Östaki borusuna ait problemler genellikle östaki borusunun şişmesine ve enflamasyonuna yol açan soğuk algınlığı, alerji, kulak enfeksiyonları gibi rahatsızlıklardır. Östaki borusunun farklı sebeplerle bloke olması da orta kulak basıncının dış ortam basıncıyla eşitlenememesine, dolayısıyla çınlama ağrı ve kulak tıkanıklığına yol açar.

Kulak tıkanıklığı nasıl açılır?

Hayatının bir bölümünde hemen herkesin bir kez yaşadığı kulak tıkanması son derece rahatsız edici bir durumdur. Sıklıkla sorulan “Kulak tıkanıklığı nasıl geçer?” ya da “Kulak tıkanıklığı nasıl açılır?” sorularının cevapları, kulak tıkanıklığının sebebine bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak çoğunlukla kulak tıkanıklığının giderilmesi için östaki borusunun rahatlatılması ya da farklı bir deyişle orta kulak basıncının dış ortam basıncıyla eşitlenmesi yeterlidir. Bunun için yutkunmak, su içmek, bir parça şeker emmek, esnemek veya sakız çiğnemek önerilebilir. Yapılan bu eylemlerin ardından duyulan pıt sesi ile birlikte kulak tıkanıklığı açılır. Ayrıca derin bir nefes aldıktan sonra nefesi burundan yavaşça vermek, bu işlemi yaparken burunu elle kapatmak da kulak tıkanıklığına iyi gelebilir. Kulakların rahatlatılması için sıcak su buharının solunması, sıvı alımının artırılması ve sıcak duş almak da önerilebilir.

Eğer sizin de kulak tıkanıklığı şikayetiniz varsa ve esneme, yutkunma gibi yöntemler işe yaramıyorsa vakit kaybetmeden kulak burun boğaz uzmanından randevu alıp muayene olmayı ihmal etmeyin.