Kalsiyum Nedir?

Kimyasal yapısı 17. yüzyıla kadar anlaşılmamış olmasına rağmen, kalsiyum minerali binlerce yıldır biliniyordu. Bir yapı malzemesi olarak kalsiyum, heykeller için sıva olarak MÖ 7000 yıllarında dahi kullanılmaktaydı. İlk kez yapılan MÖ 2500 tarihli kireç fırınları Mezopotamya’da Khafajah’da bulunmuştur. Aynı zamanda, Büyük Giza Piramidi’nde de kalsiyum kireç olarak kullanılıyordu; bu malzeme daha sonra Tutankhamun mezarının sıvası için de kullanılmıştır. Günümüz İtalya’sındaki bölgede, iklimi Mısır’dan daha sıcak olan antik Roma’da, bunun yerine kireçtaşı (CaCO3) ile yapılan kireç harçlarını kullanmıştır. Vitruvius, kirecin orijinal kireçtaşından daha hafif olduğunu ve bunun suyun kaynatılması ile oluşabildiğini ifade etmiştir. 1755’te Joseph Black, bunun karbondioksit kaybına bağlı olarak meydana gelen bir durum olduğunu keşfetmiştir.

Kalsiyum simgesi Ca ve atom numarası 20 olan kimyasal bir elementtir. Alkali bir metal olan kalsiyum, havaya maruz kaldığında oksit-nitrit oluşturan reaktif bir metaldir. Demir ve alüminyumdan sonra yeryüzündeki en yaygın beş element arasında üçüncü sıradadır. Dünyada en fazla bulunan kalsiyum bileşiği, kalsiyum karbonattır ve kalkerlerde bulunmaktadır. Alçı, anhidrit, florit ve apatit de kalsiyum kaynağıdır. Adı, kalker kireçtaşından türetilen Latince “Calx” kelimesinden türemiştir. Kalsiyum insan vücudunda kemiklerde ve dişlerde bulunan bir mineraldir.

Kalsiyum İçeren Besinler Nelerdir?

Birçok süt ürünü, bitkisel kaynaklı gıda ve et ürünü kalsiyum içermektedir. Aşağıda kalsiyum içeren yiyecekler sıralanmıştır.

1. Tohumlar

Tohumların çoğu (haşhaş, susam ve chia tohumu da dahil olmak üzere) kalsiyum içermektedir. Örneğin, 1 yemek kaşığı (9 gram) haşhaş tohumu yaklaşık 126 mg kalsiyum içerir ve bu günlük kalsiyum ihtiyacının yaklaşık % 13’ünü içermektedir. Birçok tohum çeşidi iyi bir kalsiyum kaynağıdır. 1 yemek kaşığı (9 gram) susam tohumu günlük ihtiyacın yaklaşık % 9’unu karşılamaktadır.

2. Peynir

Peynirler kalsiyum kaynakları içinde yer almaktadır. Parmesan peyniri en fazla kalsiyum içeren peynirler arasındadır. 30 g için yaklaşık 331 mg kalsiyum içermektedir ve ortalama % 33 oranında günlük ihtiyacı karşılamaktadır.

Daha yumuşak peynirler daha az kalsiyuma sahip olma eğilimindedir. 30 g’da yaklaşık 52 mg kalsiyum bulunmaktadır, bu değer günlük ihtiyacın ortalama % 5’ine denek gelebilmektedir.

Diğer bir yandan insan vücudu süt ürünlerindeki kalsiyumu bitki kaynaklarından daha kolay emebilmektedir.

3. Yoğurt

Yoğurt, kalsiyum kaynakları arasında yer almaktadır. Bir fincan (245 gram) sade yoğurt, günlük kalsiyum ihtiyacının yaklaşık % 30’unu karşılayabilmektedir.

Düşük yağlı yoğurtlar, kalsiyum bakımından daha yüksek olabilmektedirler, tek bir fincandaki (245 g) günlük gereksinimin yaklaşık % 45’ine denk gelebilmektedir.

Süzme yoğurt daha fazla protein içermesinin yanı sıra normal yoğurttan daha az kalsiyum sağlayabilmektedir.

Yoğurt, kalsiyum açısından iyi kaynaklardan biri olarak ifade edilmektedir ve tek bir fincanda (245 g)  günlük gereksinimin yaklaşık % 30’unu sağlayabilmektedir.

4. Sardalye ve Somon

“Kalsiyum hangi besinlerde bulunur?” sorusunun bir diğer cevabı da balıktır. Özellikle sardalya ve somon, kalsiyum içeren besinler arasında yer almaktadır. 92 g sardalya günlük kalsiyum ihtiyacının yaklaşık % 35’ini ve 85 g somon ise günlük ihtiyacın yaklaşık % 21’ini karşılayabilmektedir.