Lökosit, hayati bir role sahip birçok beyaz kan hücresinin birleşimidir ve en temel görevi enfeksiyonlarla savaşarak vücut sağlığını korumaya yardımcı olmaktır. İdrarda lökosit (WBC) yüksekliği, bağışıklık sisteminin bir enfeksiyonu yok etmeye çalıştığını gösterebilir. En yaygın nedenleri idrar yolu enfeksiyonları ya da böbrek taşlarıdır. Öte yandan başka bir hastalığın belirtisi de olabilir. Ayrıca yoğun stres, aşırı egzersiz, hamilelik ve sigara içmek de yüksek lökosit oranlarına neden olabilir. Lökosit yüksekliğinin nedeni enfeksiyon ise genellikle antibiyotik tedavisi uygulanır. Ancak başka bir hastalıktan kaynaklanıyorsa hastalığa göre tedavi yöntemlerine karar verilir.

Lökosit, beyaz kan hücreleridir; bağışıklık sisteminin önemli bir bölümünü oluşturur ve kemik iliğinde üretilirler. WBC olarak ta isimlendirilen lökositler, dolaşım sistemiyle vücudun her yerine ulaşır ve başta lenf sistemine bağlı timus bezi, dalak, lenf bezleri olmak üzere diğer vücut dokularında gerektiğinde kullanılmak üzere depolanırlar. Sağlıklı insanlar normalde 100 milyar kan hücresi üretirler. Bu miktar ırklara göre farklılık gösterebilir.

• 

Lökosit ne işe yarar?

Lökositler vücudu yabancı maddelere, mikroplara ve bulaşıcı hastalıklara karşı korumaya ve bunlardan kaynaklanabilen enfeksiyonlarla mücadele etmeye yardımcı olurlar. Bağışıklık sisteminin kalesi olan lökosit, bu temel görevini, farklı sorumluluklara sahip birçok beyaz kan hücresiyle birlikte gerçekleştirir.

Lökosit türleri

Lökositte birçok farklı göreve sahip beyaz kan hücreleri bulunur. Bunlardan 5 ana tür şunlardır:

• Nötrofiller: Lökositlerin yaklaşık % 50-80’ini oluşturan ve bağışıklık sisteminin kilit noktası olan nötrofiller bakteri ve mantarları yok eden güçlü beyaz kan hücreleridir.
• Lenfositler: Hayati bir öneme sahip olan lenfositlerin temel görevi vücudun bakterilere, virüslere ve diğer tehditlere karşı kendini savunmasına yardımcı olan antikorlar üretmektir.
• Monositler: Yetişkin insanlarda toplam beyaz kan hücrelerinin yaklaşık % 1-10’unu oluştururlar ve vücuda giren mikrop veya bakterilere saldırıp yok etmekten sorumludurlar.
• Eozinofiller: Bu hücrelerin temel görevi vücudu parazitlere ve alerjik reaksiyonların yol açtığı iltihaplanmalara karşı korumaktır.
• Bazofiller: Bu hücrelerin başlıca görevi bağışıklık gözetimi (örneğin çok erken kanserlerin saptanıp yok edilmesi) ve yaraların onarımıdır.

Lökosit değerleri ne olmalıdır?

Lökosit standart normal değer aralığı şunlardır:

• Yeni doğan bebekler: 9000-30.000 mcl
• 2 yaş altı çocuklar: 6200-17.000 mcl
• 2 yaş üstü çocuklar ve yetişkinler: 4400-11000 mcl

Bu normal değer aralıkları, her laboratuvar farklı kan testi ölçüm teknikleri kullanabildiğinden değişiklikler gösterebilir. Ayrıca yaş, cinsiyet ve genetik miras gibi etkenler de değerlerde değişikliklere neden olabilir. Çok az veya fazla beyaz kan hücresi genellikle vücuttaki bir soruna işaret eder.

Lökositin normal değerlerinde gün boyu dalgalanmalar oluşabilir; örneğin egzersiz sırasında yüksek ve dinlenirken daha düşük değerlere ulaşabilir.

Beyaz kan hücresi (WBC) sayımı neden yapılır?

Tam kan hücresi (CBC) testinin içerdiği beyaz kan hücresi (WBC) sayımıyla lökosit miktarı ölçülür. Kanda farklı oranlarda bulunan lökosit türlerinin oranı bazen sağlıklı aralıktan düşebilir veya yükselebilir. Bu durum altta yatan bir soruna işaret edebildiğinden WBC sayımıyla vücuttaki gizli enfeksiyonlar, romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar, bağışıklık sistemi bozuklukları ve kan hastalıkları tespit edilebilir.

İdrarda lökosit yüksekliği

Normalde idrarda düşük seviyelerde lökosit bulunur. Ancak yüksek lökosit seviyeleri bir enfeksiyonun veya altta yatan başka inflamatuar tıbbi sorunların belirtisi olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

• İdrar yolu enfeksiyonları (İYE): İdrarda yüksek oranda lökositin en yaygın nedenlerinden biri, idrar yolu sisteminin herhangi bir yerinde gelişen bir enfeksiyondur.
• Böbrek enfeksiyonu: Böbrek enfeksiyonları çoğunlukla idrar yolunda başlayıp böbreklere yayılır.
• Böbrek taşları: Vücuttan atılmaya çalışılan böbrek taşları idrarın ileriye doğru hareketini engelleyerek tıkanıklığa ve bakterilerin daha kolay birikip enfeksiyon geliştirmesine yol açabilir. Bu durumda da idrardaki lökosit sayısı yükselebilir.
• İdrar yolları tıkanıklığı: İdrar yollarındaki tıkanıklık bir travmadan veya böbrek taşı, tümör ya da diğer yabancı maddelerden kaynaklanabilir. Bu durum hematüriye (idrarda kanama) ve idrarda lökosit oranının yüksek çıkmasına yol açabilir.
• Uzun süre idrarı tutmak: İdrarı uzun süre tutmak bakteriyel enfeksiyon gelişmesine neden olabilir. Bu da idrarda lökosit sayısının artmasına yol açar.

Ayrıca prostat, mesane veya böbrek kanseri gibi bazı kanserler, orak hücreli anemi gibi kan hastalıkları, bazı ağrı kesici ilaçlar ile interstisyel sistit (ağrılı mesane sendromu) idrarda lökosit yüksekliğine yol açabilir.

İdrardaki normal lökosit değer aralığı kandan daha düşüktür ve (wbc/hpf) 0-5 WBC arasında olabilir.

Lökosit yüksekliği (lökositoz) neden olur?

Lökositoz, kandaki lökosit miktarının anormal artmasıdır. Yetişkinlerde lökosit miktarı 11.000 üzeri ise lökositoz teşhisi konulur. Genellikle bağışıklık sisteminin hastalık ya da durumlara karşı verdiği yanıttır. Bu hastalık ya da durumlardan en yaygın olanları şunlardır:

• Enfeksiyonlar
• Yaralanmalar ve artrit dahil uzun süreli inflamasyona neden olan her şey
• Astım veya alerji atakları gibi bağışıklık reaksiyonları
• Lösemi veya trombositopeni gibi kemik iliği problemleri
• İltihap, psikiyatri, kanser veya solunum hastalıklarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar
• Fiziksel veya duygusal stres
• Dalağın alınması
• Sigara içmek

Bazen, lökosit yüksekliğinin tam bir nedeni olmayabilir. Buna hipereozinofilik sendrom denilir. Kalp, akciğer, karaciğer, deri ve sinir sistemine zarar vermek gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Başlıca belirtileri; kilo kaybı, ateş, gece terlemeleri, yorgunluk, öksürme, göğüs ağrısı, karın ağrısı deri döküntüsü, ağrı, zayıflık, zihin bulanıklığı ve komadır.

Lökosit yüksekliği belirtileri

• İnme
• görme problemleri
• Solunum problemleri
• Ağız, mide ve bağırsak mukozasında kanama (Bu Lösemide de görülebilir)
• Enfeksiyon bölgesinde ateş ve ağrı
• Lösemi ya da diğer kanser türleri ile ilişkili ateş,
• Kolay morarma, kilo kaybı ve gece terlemeleri
• Ciltte alerjik reaksiyondan kaynaklanan kurdeşen ve kaşıntılı deri döküntüleri
• Akciğerlerdeki alerjiden kaynaklanan solunum problemleri ve hırıltılı solunum

Eğer lökositozunuz stresle veya bir ilaca karşı reaksiyonla ilişkili ise hiçbir semptomunuz olmayabilir.

Lökosit yüksekliği tedavisi

Lökositoz tedavisi, bu duruma sebep olan rahatsızlığa göre belirlenir:

• Enfeksiyon için antibiyotik tedavisi
• İnflamasyona neden olan durumların tedavisi
• Alerjik reaksiyonlar için antihistaminler ve inhalerler
• Lösemi için kemoterapi, radyasyon ve bazen de kök hücre nakli
• Neden ilaç reaksiyonu ise ilaç değişiklikleri (eğer mümkünse)
• Stres ve kaygı nedenlerinin tedavisi
• Hiperviskozite sendromu, intravenöz sıvılar, ilaçlar ve lökosit düzeyini hızlı bir şekilde düşürmeyi sağlayan diğer yöntemler ile tedavi edilen tıbbi bir acil durumdur. Bu tedaviyle kanın kalınlığı azaltılır ve böylece tekrar normal olarak akması sağlanır.

Bebeklerde lökosit yüksekliği

Bebeklerde normal değerlerin (30.000) üstünde lökosit miktarı görülmesinin başlıca nedeni idrar yolu enfeksiyonudur. Bu bakteriyal enfeksiyonun yaklaşık yarısı akut plelonefrit şeklinde böbreklerde gelişir ve bu organda kalıcı hasar oluşturma riski çok yüksektir. Ayrıca enfeksiyon kontrol altına alınmayıp ilerlerse böbreklerin fonksiyonlarında bozulmaya ve yüksek tansiyona neden olabilir. Hastalığın erken teşhisiyle bu riskler ortadan kaldırılabilir.